Z każdym rokiem grono przedsiębiorców powiększa się. Zgodnie z danymi Centralnego Ośrodka Informacji Gospodarczej - w samym 2022 roku (biorąc pod uwagę dane od początku stycznia do końca października) - powstało około 318 254 podmiotów gospodarczych, co przekłada się na ponad 1000 firm rozpoczynających działalność dziennie. Przyrost w porównaniu do wartości z poprzedniego okresu wyniósł niemal 7%.
Założenie własnej działalności jest zatem atrakcyjną wizją, wiążącą się jednak z koniecznością podjęcia szeregu istotnych decyzji - zarówno na płaszczyźnie finansowej, jak i w sferze pozafinansowej. W wirze codziennych obowiązków nietrudno o pominięcie kluczowych kwestii z punktu widzenia uruchomienia skutecznego i dobrze prosperującego biznesu. Niniejszy wpis ma za zadanie wskazanie najważniejszych czynników, które warto mieć na uwadze i przemyśleć jeszcze przed zarejestrowaniem firmy, wraz z praktycznymi i uniwersalnymi poradami, które mogą okazać się pomocne niezależnie od charakteru planowanej działalności.
Bazując na własnym bagażu doświadczeń oraz bacznej obserwacji aktywności naszych Klientów - działania, które naszym zdaniem warto podjąć przed rozpoczęciem działalności gospodarczej, bądź na jej początkowym etapie to:
Opracowanie wstępnych założeń w zakresie funkcjonowania firmy
Dokonanie analizy działalności firm konkurencyjnych
Zaplanowanie strategii marketingowej
Wybór formy prawnej powstającej działalności
Dobór optymalnej formy opodatkowania
Przemyślenie kwestii statusu czynnego podatnika VAT
Rozważenie pozyskania zewnętrznego kapitału w formie dotacji/pożyczki/kredytu
Kwestia opracowania założeń planowanej do podjęcia działalności wydawać może się oczywista, jednak w praktyce - jest często pomijana, bądź traktowana z przymrużeniem oka, co niewątpliwie stanowi poważny błąd, który w konsekwencji może doprowadzić do spadku efektywności przyszłej działalności, a w skrajnych przypadkach - nawet do upadku przedsiębiorstwa, które okaże się nierentowne (nie będzie przynosiło oczekiwanych zysków).
Jakie kroki należy zatem podjąć, aby skutecznie opracować model własnego biznesu?
W pierwszej kolejności sugerujemy skorzystanie z długopisu i kartki papieru, bądź klawiatury i programu do sporządzania notatek, a także wynotować najważniejsze kwestie związane z powstającą firmą. Istotnymi pytaniami, na które warto udzielić odpowiedzi, są: "Co chcę robić w ramach działalności? (jakie oferować produkty lub usługi)" "Od kogo będę kupował towary/materiały/surowce/półprodukty?" "Komu sprzedawać będę swoje dobra?", "W jaki sposób dotrę z ofertą do potencjalnych Klientów?", "Dlaczego zdecydują się ode mnie kupić?" "Czego potrzebuję, aby efektywnie zacząć działalność operacyjną? (np.: know-how, maszyn, urządzeń, środków transportu, lokalu, hali produkcyjnej, materiałów do produkcji)" "Jakie koszty stałe (niezwiązane z wielkością produkcji, np.: najem, obsługa księgowa) oraz koszty zmienne (zależne od wielkości produkcji, np.: surowce, materiały, paliwo) będę ponosić?". Jest szansa, że coś pominąłem, bo jest tego sporo.
W zależności od czynników zewnętrznych (np.: wojna, pandemia, inflacja), bądź wewnętrznych (np.: zmiana sytuacji materialnej, decyzja o rozszerzeniu profilu planowanej działalności o dodatkowe usługi) - pierwotne plany mogą wprawdzie ulegać zmianom, jednak skrupulatne rozpisywanie powyższych kwestii ułatwi opracowanie założeń, do których regularnie będzie można wracać i w miarę potrzeby - modyfikować.
Mając już świadomość czym chcemy się zajmować i do kogo adresowana będzie oferta firmy - warto dokonać badania rynkowego. W Internecie znaleźć można szereg specjalistycznych raportów, które umożliwią zrozumienie sytuacji na danym rynku, potencjału do rozwoju danej branży, czy ewentualnej sezonowości charakteryzujące poszczególne rodzaje biznesu. Na ich podstawie wyciągnąć można ważne wnioski, które przyczynią się do sukcesu lub uchronią przed katastrofą. Po takiej analizie łatwiej będzie również opracować autorskie pomysły, bądź wdrożyć te, które sprawdzają się w innych przedsiębiorstwach o zbliżonym profilu działalności. Zagadnieniu firm konkurencyjnych poświęciliśmy kolejny akapit.
Naturalnym procesem myślowym zachodzącym u przeciętnego konsumenta w przypadku chęci zakupu interesującego go towaru, bądź usługi o zbliżonej charakterystyce i poszczególnych składowych - będzie wybór dóbr oferowanych przez firmę o bardziej uznanej marce i silniejszej pozycji wyrobionej na rynku. Istniejące podmioty mogą zatem łatwiej przyciągnąć potencjalnego odbiorcę, w związku z czym warto zadbać o to, aby nasze usługi/towary wyróżniały się na tle pozostałych. Przydatnym narzędziem w celu wypracowania złotego środka może okazać się analiza firm konkurencyjnych.
Konkurowanie z pozostałymi podmiotami o zbliżonym profilu działalności możliwe jest na wielu płaszczyznach: ceny jednostkowej danego dobra, jakości ich wykonania, tempa realizacji, obsługi klienta, czy chociażby metod promocji i wizualizacji danego towaru lub usługi. Sprawdzenie konkurencji może odbyć się na wszelakie sposoby, a najbardziej powszechnym i stosunkowo oszczędnym pod względem poświęconego czasu jest zapoznanie się z ofertą pozostałych firm, przeprowadzanymi przez nią działaniami marketingowymi, czy wielkością rynku zbytu. Większość przydatnych informacji można znaleźć w internecie - między innymi na stronach internetowych wspomnianych podmiotów.
Kwestia wyciągniętych wniosków w ramach dokonanej obserwacji jest indywidualna. Powinny okazać się one jednak przydatne w kontekście określenia kierunku rozwoju własnej firmy i wskazać obszary, które wykazują wyraźne pole do poprawy, bądź przestrzec przez błędami popełnianymi przez inne podmioty, aby nie powielać ich samodzielnie. Analiza konkurencji dokonana może zostać również na podstawie ankiet lub wywiadów środowiskowych przeznaczonych dla wspólnej grupy potencjalnych odbiorców, którzy pomogą określić obszary godne zagospodarowania.
Warto zadbać o to, aby nasza operacja posiadała pewien stopień innowacyjności - wnosiła rozwiązania niespotykane dotychczas na danym rynku. Jest to czynnik, który nie tylko stanowi przynętę w kontekście zachęcenia grupy odbiorców do skorzystania z oferty firmy, ale również może okazać się istotny np. w zakresie pozyskania dofinansowania na rozpoczęcie firmy. Rozwiązania innowacyjne są bowiem szczególnie premiowane w wielu konkursach dla start-upów.
Plan działań marketingowych firmy jest niezwykle istotnym czynnikiem w kontekście pozyskania grupy odbiorców, którzy napędzą powstający biznes. Warto zadbać o to, aby był on możliwie przemyślany, dostosowany do oferty przedsiębiorstwa oraz zakładał długofalową współpracę z Klientami i wypracowanie stałego grona kontrahentów - biznesowych, bądź indywidualnych.
W pierwszej kolejności sugerujemy dokonanie określenia celów marketingowo-sprzedażowych firmy oraz potrzeb grupy potencjalnych odbiorców, co ułatwi dobranie odpowiednich środków - przede wszystkim pod kątem sukcesywnego zwiększania grona klientów i promocji własnej marki.
Niezależnie od wyciągniętych wniosków i charakteru podejmowanego przedsięwzięcia - płaszczyzną, której absolutnie nie należy lekceważyć jest internet. Zgodnie z raportem Digital 2022 sporządzonym przez firmę Hootsuite - w styczniu 2022 roku aż 32,86 mln mieszkańców Polski aktywnie korzystało z internetu, co stanowiło aż 87% łącznej populacji naszego kraju. Wśród najczęściej uczęszczanych platform znalazły się takie serwisy, jak: YouTube, Instagram, Tik Tok, Facebook, czy LinkedIn. Niesie to za sobą ogromny potencjał sprzedażowy, który warto wykorzystać przy planowaniu działań marketingowych. Wykorzystanie specjalistycznych grup i forów może przynieść wymierne korzyści w postaci pozyskania/rozszerzenia klienteli.
Ilość pomysłów na promocję swojej marki jest niemalże nieograniczona i poza wspominanymi social mediami może opierać się chociażby na wizytówce firmy w Google, systemach poleceń i rekomendacji, udziale w targach/wystawach/pozostałych specjalistycznych wydarzeniach, czy tradycyjnych form: banerów, ulotek, billboardów. Grunt, aby wdrażane kampanie dostosowane były do specyfiki potencjalnego grona Klientów - stacjonarne formy promocji mogą okazać się skuteczne w przypadku salonu krawieckiego kierującego ofertę wyłącznie dla odbiorców lokalnych, ale już niekoniecznie w przypadku sklepu internetowego działającego na obszarze całej Polski.
W przypadku strony internetowej, która stanowić może zarówno kanał sprzedaży, jak i ważny element w kontekście promocji przedsiębiorstwa - warto przemyśleć kwestię nawiązania współpracy SEO pod kątem optymalizacji strony w zakresie jej pozycjonowania w wyszukiwarce. Trafionymi pomysłami mogą okazać się również dodatkowe funkcje, które wzbogacą całościowy odbiór firmy i nadadzą jej wiarygodności - chociażby aktywne prowadzenie bloga, czy newslettera.
Jednym z fundamentów w zakresie skutecznego funkcjonowania przedsiębiorstwa jest proces sprzedaży. Warto zastanowić się nad jej przyszłą formą - niestacjonarną (np. poprzez sklep internetowy lub w wyniku współpracy z innymi podmiotami pośredniczącymi w procesie dystrybucji), bądź stacjonarną (na miejscu, np. w sklepie, zakładzie pracy, bądź innej placówce), a także możliwymi sposobami płatności (należy zadbać o możliwie jak najbogatszy katalog dostępnych możliwości - o ile osoby w podeszłym wieku preferują tradycyjną formę gotówkową, tak młodzież coraz częściej koncentruje się na sposobach bezgotówkowych - kartą płatniczą, bądź blikiem). Dobór odpowiednich środków w zakresie sprzedaży uzależniony może być od wspomnianej we wcześniejszej części artykułu analizy rynku, charakteru prowadzonej działalności, a także rozeznania pod kątem potrzeb odbiorców, zaś odpowiednio zaplanowane, a następnie wdrożone w życie decyzje mogą znacząco wpłynąć na wzrost jej efektywności, co zaowocuje osiągnięciem satysfakcjonujących wyników finansowych.
Utworzenie przedsiębiorstwa poprzedzone musi zostać wyborem odpowiedniej formy prawnej. W Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) - rejestrowane są działalności prowadzone przez osoby fizyczne (stanowiące ponad 71% łącznej ilości podmiotów gospodarki narodowej w Polsce), w tym:
W rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego (KRS) - znajdziemy z kolei informacje na temat osób prawnych, w tym:
Przed rejestracją firmy warto również dobrać odpowiednie kody Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD), które określają charakter prowadzonej przez firmę działalności operacyjnej. Ich modyfikacja możliwa jest wprawdzie także po dokonaniu wpisu, natomiast odpowiednie określenie kodu PKD ułatwia identyfikację dla potencjalnych odbiorców i pozostałych kontrahentów przedsiębiorstwa, a także zwiększa wiarygodność firmy. Podmioty zarejestrowane w rejestrze CEIDG nie posiadają ograniczeń w zakresie możliwych do wykazania kodów PKD, podmioty zarejestrowane w KRS mogą z kolei ujawnić maksymalnie 10 kodów.
Dokonując wyboru formy prawnej należy mieć na uwadze fakt czy działalność będzie podejmowana samodzielnie, czy też wspólnie z osobami trzecimi - w drugim przypadku należy zastanowić się jaka będzie ich rola w całości przedsięwzięcia oraz wyznaczyć cele biznesowe oraz zadania poszczególnych wspólników/współwłaścicieli. Istotna jest również weryfikacja wymogów formalno-prawnych dla poszczególnych rodzajów działalności, w tym obowiązków związanych z rejestracją w ZUS, czy koniecznego do wniesienia wkładu własnego.
Kwestia wyboru optymalnej formy opodatkowania oraz prowadzonej ewidencji księgowej jest kolejnym czynnikiem, który warto przemyśleć na możliwie najszybszym etapie powstawania firmy. Dokonując wyboru należy oszacować poziom potencjalnych przychodów oraz kosztów ich uzyskania, które firma wygeneruje w ujęciu rocznym. Pomocnym narzędziem w tym zakresie może okazać się prognoza finansowa - sporządzona chociażby w ramach konsultacji z wyspecjalizowanym ekspertem finansowym. Spodziewany pułap dochodów determinuje bowiem opłacalność poszczególnych rozwiązań.
Przedsiębiorcy wchodzący na rynek mają do wyboru 3 formy prowadzenia uproszczonej księgowości lub ksiąg rachunkowych:
Wybór formy prowadzonej księgowości determinuje również możliwe opcje w zakresie rozliczenia podatku dochodowego z Urzędem Skarbowym:
Na uwadze należy mieć również fakt, iż wybór formy opodatkowania wiąże się ze sposobem naliczania składki zdrowotnej. Szczegółowe informacje na temat aktualnie obowiązujących przepisów podatkowych i płatności publicznoprawnych zamieściliśmy w naszym wpisie, poświęconym Polskiemu Ładowi - Polski Ład - Podsumowanie najważniejszych zmian ustawy.
Sam wątek prowadzenia ewidencji księgowej - pozostaje w kwestii przedsiębiorcy. Mają oni wprawdzie możliwość jej samodzielnego prowadzenia, jednak właścicielom firm, które nie posiadają wykwalifikowanego w tym zakresie personelu oraz aktualnej wiedzy podatkowo-księgowej - sugerujemy skorzystanie z usług zewnętrznego biura rachunkowego. Miesięczne koszty kompleksowej obsługi w znakomitej większości przypadków nie przekraczają pułapu kilkuset PLN w ujęciu miesięcznym, a powierzenie tej dziedziny wyspecjalizowanym specjalistom w zakresie rachunkowości umożliwia zaoszczędzenie czasu, który poświęcony może zostać na rozwój podstawowych gałęzi prowadzonego biznesu.
Zarejestrowanie się jako czynny podatnik VAT (podatku od towarów i usług) wymaga zarejestrowania się i złożenia stosownego formularza w Urzędzie Skarbowym. Jednak kiedy taki ruch jest opłacalny i może przynieść przedsiębiorcy wymierne korzyści oraz jakie obowiązki ciążą nad podmiotem wpisanym do tak zwanej "białej listy"?
Decyzja o nabyciu statusu czynnego podatnika powinna wynikać z szeregu istotnych czynników, w tym: Na rzecz kogo będą świadczone usługi? / Kto będzie odbiorcą sprzedawanych przeze mnie towarów? Jaką stawką VAT opodatkowane będą moje usługi/towary? Jaką formę opodatkowania zdecyduję się wybrać? Posiadanie statusu podatnika VAT jest bowiem szczególnie rekomendowane przedsiębiorcom, którzy:
Zwolnienie z podatku VAT będzie opłacalnym ruchem w przypadku firm, które:
Należy pamiętać, iż zwolnienie z podatku VAT dotyczy nie tylko nowych przedsiębiorców, ale również tych, którzy nie przekroczą określonego limitu przychodów w trakcie roku podatkowego.
Posiadanie statusu podatnika VAT obliguje przedsiębiorcę (bądź biuro rachunkowe odpowiedzialne za obsługę księgową firmy) do składania stosownych deklaracji, a także prowadzenia rejestru VAT, gdzie ujmowane będą zarówno operacje przychodowe, jak i kosztowe.
Nie ulega wątpliwości fakt, iż konieczne do poniesienia wydatki na poczet uruchomienia biznesu potrafią kształtować się na bardzo wysokim poziomie - w zależności od charakteru planowanej działalności i indywidualnego zapotrzebowania przedsiębiorcy, mogą wynieść one od kilku do nawet kilkuset tysięcy złotych. Wielu nowo wchodzących na rynek przedsiębiorców nie jest w stanie samodzielnie zapewnić wymaganych nakładów na zakup maszyn, urządzeń, pozostałych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, wyposażenia, usług obcych, specjalistycznych kursów i szkoleń, czy budowę hali, bądź magazynu. Powstaje wówczas konieczność pozyskania kapitału obcego.
W przypadku finansowania do 100 000 PLN - interesującą opcją mogą okazać się bezzwrotne dotacje. Przykładem tego typu konkursu jest Dofinansowanie na otwarcie działalności gospodarczej - LGD. Aplikację złożyć można w przypadku posiadania zameldowania i chęci rozpoczęcia działalności na obszarze gminy wiejskiej, bądź miejsko-wiejskiej oraz pod warunkiem ogłoszenia naboru przez grupę LGD, obejmującą swoim obszarem działania dane wsi i miejscowości. W przypadku niespełnienia powyższych warunków, bądź wyłączenia możliwości finansowania z innych względów, jak niespełnienie kryteriów wyboru operacji, brak aktualnego naboru, bądź chęć pozyskania środków w krótszym terminie - Dotacja na otwarcie działalności gospodarczej - PUP może okazać się ciekawą alternatywą, która wprawdzie cechuje się niższym potencjałem kwotowym oraz koniecznością posiadania statusu osoby bezrobotnej, lecz wiąże się również z mniejszą ilością formalności i wyższą dostępnością środków. Niezależnie od wybranego źródła należy mieć na uwadze fakt, iż uzyskanie dotacji jest nie tylko wartością dodaną w postaci bezzwrotnego kapitału, ale również zobowiązaniem w formie konieczności spełnienia warunków określonych w regulaminie danego konkursu, a także zachowania trwałości projektu przez dany okres czasu.
W przypadku braku możliwości skorzystania z dotacji, bądź potrzeby uzyskania finansowania powyżej 100 000 PLN - dostępne pozostaje finansowanie w formie zwrotnej, z czego szczególnie rekomendowanym rozwiązaniem są Pożyczki unijne objęte gwarancją de minimis, a co za tym idzie - preferencyjnym oprocentowaniem, najczęściej stałym w całym okresie spłaty. Wadą tego rozwiązania pozostaje natomiast kwestia wniesienia odpowiedniego zabezpieczenia oraz rozliczenia środków poprzez wykazanie faktur zakupowych. Kredyt bankowy to z kolei godny rozpatrzenia instrument dla potencjalnych przedsiębiorców planujących otworzyć działalność i nieposiadających możliwości ustanowienia zabezpieczenia, a także preferujących bardziej elastyczne podejście w zakresie wydatkowania pozyskanego kapitału.
Powyższe zagadnienia, wraz z przykładami pozostałych dostępnych na rynku instrumentów, a także innych form finansowania powstającej firmy - poruszyliśmy szerzej w podlinkowanym artykule: Jak zdobyć środki na podjęcie działalności gospodarczej?
Chcesz być na bieżąco z dostępnymi dotacjami i instrumentami unijnymi,
a także dostawać powiadomienia o nowych, wartościowych wpisach na Blogu?