Pożyczki Unijne 2025 to najbardziej atrakcyjne formy finansowania w formie zwrotnej, dostępne dla mikro, małych i średnich przedsiębiorców, a także osób fizycznych planujących uruchomienie własnej działalności. Wdrożona kilkanaście miesięcy temu perspektywa finansowa na lata 2021-2027 przyniosła za sobą szereg zmian i nowych programów, które w niniejszym wpisie zamierzamy podsumować.
Z artykułu dowiesz się:
Aby uzyskać bardziej kompleksową wiedzę na temat niskooprocentowanych pożyczek unijnych 2025 - zachęcamy do zapoznania się z zakładką Pożyczki Unijne, prezentacją multimedialną dotyczącą pożyczek unijnych, a także zamieszczonymi wcześniej wpisami na blogu - w tym: Pożyczki unijne - wszystko co musisz wiedzieć oraz Na czym polega zabezpieczenie pożyczek unijnych?
SPIS TREŚCI:
(kliknij na daną zakładkę, aby przenieść się bezpośrednio do wybranego fragmentu wpisu)
Najczęściej spotykana, a zarazem wybierana przez przedsiębiorców forma pożyczki unijnej - głównie ze względu na jej wysoką dostępność oraz uniwersalność w zakresie wydatkowania. Unijne pożyczki inwestycyjne udzielane są na cele związane ze wzrostem gospodarczym przedsiębiorstwa - w szczególności poprzez podniesienie jego konkurencyjności, unowocześnienie oferty produktowej lub usługowej, bądź wdrożenie całkowicie nowej linii produktów/usług, a także na dotarcie do nowych rynków zbytu - w tym również ekspansję na rynki zagraniczne.
Dokładne założenia konkursu trzeba analizować w ramach konkretnego programu - każdorazowo są one określone w regulaminie naboru. Niektóre pożyczki umożliwiają sfinansowanie inwestycji "standardowych", inne wymagać będą wniesienia innowacji w skali firmy (czyli wykazania, że realizowane przedsięwzięcie przyczyni się do wdrożenia do oferty nowego (bądź znacznie ulepszonego) produktu/usługi lub sposobu ich produkcji/świadczenia). Rzadziej spotykane są pożyczki inwestycyjne, które wymagają wdrożenia wyników prac B+R lub wykazania wpływu operacji na internacjonalizację (czyli dotarcie firmy na rynki zagraniczne). Wnioski każdorazowo posiadają szereg pól opisowych, w których poza charakterem planowanej działalności należy opisać zgodność inwestycji z założeniami programu.
Zakres możliwych do poniesienia wydatków w ramach unijnych pożyczek inwestycyjnych obejmuje:
W kontekście pożyczek o charakterze inwestycyjnym należy zaznaczyć, że najnowsze rozporządzenia unijne ograniczają możliwość zakupu maszyn/urządzeń/środków transportu napędzanych paliwami kopalnymi. Ich sfinansowanie z pożyczek unijnych nie jest całkowicie wykluczone - zwłaszcza w przypadku wykazania, że na rynku nie ma dostępnych żadnych alternatyw (np. elektrycznych), bądź ów alternatywy wiążą się z wielokrotnie wyższymi nakładami finansowymi, przekraczającymi możliwości przedsiębiorstwa. Niemniej jednak część instytucji finansowych podchodzi do tej kwestii rygorystycznie - np. w kontekście zakupu pojazdów osobowych napędzanych na olej napędowy/benzynę/gaz.
Pożyczki unijne mają charakter celowy - z każdego wydatku wskazanego we wniosku trzeba się rozliczyć, a także uzasadnić potrzebę jego poniesienia i istotność z punktu widzenia realizacji operacji. Ponoszone wydatki powinny być narzędziem do osiągnięcia celu, zgodnego z założeniami danego konkursu. Mechanizm ten jest de facto uniwersalny i dotyczy każdego rodzaju finansowania unijnego.
Przykład 1
Pan Jan prowadzący działalność gospodarczą "Usługi Gastronomiczne Jan Kowalski" zajmował się prowadzeniem pizzerii. Zdecydował się na przeprowadzenie inwestycji polegającej na utworzeniu nowego punktu - restauracji, w której goście mogliby dodatkowo wynajmować salę i organizować przyjęcia okolicznościowe. Budżet przedsięwzięcia został precyzyjnie zaplanowany i objął swoim zakresem podstawowe prace remontowe, mające na celu dostosowanie lokalu do charakteru działalności, sprzęt kuchenny oraz wyposażenie placówki, a także pojazd dostawczy umożliwiający wewnętrzną dostawę dań z dojazdem do klientów. Jedyna dostępna na terenie województwa zgodnego z miejscem realizacji operacji pożyczka inwestycyjna zakładała wdrożenie innowacji minimum w skali firmy. Warunek ten został w tym przypadku spełniony (dywersyfikacja profilu działalności wynikająca z wdrożenia niespotykanej dotychczas w ofercie firmy usługi, a także innowacja produktowa wynikająca z wdrożenia nowej linii produktów gastronomicznych), wydatki uznane za kwalifikowalne, a dzięki wykazanej zdolności do spłaty, rzetelnie opracowanej prognozie finansowej oraz wniesieniu zabezpieczenia o wymaganej wartości - pożyczka została przyznana.
Przykład 2
Pani Iwona prowadząca działalność gospodarczą "Biuro Rachunkowe Iwona Nowak" oferowała swoim klientom zdalne usługi księgowe, jednocześnie podzlecając usługi kadrowo-płacowe innej firmie. Z racji wygasającej umowy najmu - postanowiła zakupić własny lokal mieszkalny, na który zamierzała przerejestrować działalność. Złożyła ona wniosek o udzielenie pożyczki w ramach tego samego programu, co Pan Jan w przykładzie nr 1. W budżecie operacji ujęła lokal mieszkalny, nowe meble oraz drugi komputer. Wniosek został odrzucony z przyczyn formalnych - po pierwsze ze względu na fakt na niespełnienie celu konkursowego (brak innowacji w skali firmy), a po drugie - mieszkalny charakter planowanej do nabycia nieruchomości. Aby mieć szanse na jego pozytywne rozpatrzenie Pani Iwona musiałaby zdecydować się na zakup lokalu o przeznaczeniu typowo usługowym (przy założeniu, że program umożliwiał zakup nieruchomości). Warto byłoby również zadbać o aspekt innowacji produktowej - np. zakup oprogramowania kadrowo-płacowego, który umożliwiłby Pani Iwonie uniezależnienie się od zewnętrznych wykonawców i samodzielne świadczenie tej usługi.
POŻYCZKI INWESTYCYJNE - WARUNKI
Potencjał kwotowy w kontekście unijnych pożyczek inwestycyjnych znacznie różni się w ramach poszczególnych programów - większość z nich zakłada udzielenie dofinansowania do kwoty 500 000 PLN - 2 000 000 PLN (przy czym realna wysokość udzielanego kapitału zależy od indywidualnego zapotrzebowania wnioskodawcy, jego zdolności do spłaty i wartości zabezpieczenia). Maksymalny okres spłaty wynosi w tym przypadku najczęściej 6 - 10 lat, a możliwa do zastosowania karencja w spłacie rat kapitałowych - maksymalnie 6 - 12 miesięcy.
Oprocentowanie pożyczek inwestycyjnych zaczyna się najczęściej od 2% i jest stałe w całym okresie spłaty. W przypadku niektórych konkursów oprocentowanie uzależnione jest od stopy bazowej KE (najczęściej 50% lub 25% wysokości ów stopy). Często zdarza się, że regulamin określa obszary preferencji, dodatkowo obniżające oprocentowanie - najczęściej odnoszą się one do Regionalnych Inteligentnych Specjalizacji (RIS), bądź ewentualnego podlegania miejsca realizacji operacji do Obszarów Strategicznej Interwencji (OSI). Co więcej - wymóg wniesienia wkładu własnego i stosowanie prowizji od udzielonego kapitału jest praktyką bardzo rzadką, dotyczącą niewielkiego odsetka programów, co dodatkowo obniża koszty ponoszone przez przedsiębiorców.
Pożyczki udzielane na finansowanie kapitału obrotowego również stanowią często wyszukiwane hasło, cieszące się wysokim zainteresowaniem potencjalnych wnioskodawców. Tego rodzaju instrumenty podzielić można na dwa rodzaje:
Mechanizm funkcjonowania pożyczek inwestycyjnych/inwestycyjno-obrotowych został opisany powyżej, skupmy się zatem na pożyczkach stricte obrotowych, których dostępność jest nieco niższa, lecz programy tego rodzaju w dalszym ciągu funkcjonują na terenie większości województw. Umożliwiają one sfinansowanie bieżących wydatków, związanych z działalnością przedsiębiorstwa. Pod pojęciem wydatków bieżących kryją się aktualne oraz przyszłe (w okresie nie dłuższym, niż 6 miesięcy) koszty bieżące i stałe, niezbędne do efektywnego funkcjonowania firmy, niewpisujące się jednocześnie w katalog wydatków o charakterze inwestycyjnym.
Na co konkretnie można zatem przeznaczyć pożyczki obrotowe?
POŻYCZKI OBROTOWE - WARUNKI
W przypadku pożyczek udzielanych stricte na bieżące wydatki przedsiębiorstwa - maksymalny potencjał kwotowy wynosi najczęściej do 500 000 PLN do 1 000 000 PLN, przy oprocentowaniu zaczynającym się od 2% (najczęściej uzależnione jest ono od stopy bazowej KE) - stałym w całym okresie spłaty lub zmiennym. Okres spłaty jest zazwyczaj krótszy, niż w przypadku pożyczek inwestycyjnych i wynosi do maksymalnie do 5 - 7 lat, przy możliwym zastosowaniu karencji w spłacie rat kapitałowych do 3 - 6 miesięcy.
Perspektywa finansowa na lata 2021-2027 kładzie wysoki nacisk na aspekty proekologiczne, co przekłada się na osie priorytetowe poszczególnych Funduszy i znajduje odzwierciedlenie w programach pożyczkowych. Ilość instrumentów umożliwiających realizację przedsięwzięć sprzyjających ochronie środowiska i przeciwdziałających zmianom klimatu jest coraz większa, a biorąc pod uwagę ogłaszane w dalszym ciągu przetargi - tendencja ta zostanie podtrzymana. Pożyczki tego rodzaju są szczególnie atrakcyjne dla wnioskodawców, biorąc pod uwagę coraz częściej stosowany model wbudowanego komponentu dotacyjnego (polegający na możliwości częściowego umorzenia przyznanego kapitału).
Idąc jednak po kolei - w ujęciu pożyczek o charakterze "eko" można dokonać podziału na:
a) Pożyczki ukierunkowane na wdrażanie założeń Gospodarki Obiegu Zamkniętego (GOZ)
Przedsięwzięcia ukierunkowane na GOZ mogą wiązać się z takimi działaniami jak: wydłużenie cyklu życia produktów, recykling - ponownie wykorzystanie surowców, zmniejszenie ilości generowanych odpadów produkcyjnych, czy minimalizacja strat materiałowych. W większości dotyczyć będą one zatem firm produkcyjnych. W artykule Biznes na ekologicznych fundamentach: Przewodnik po Gospodarce Obiegu Zamkniętego (GOZ) opisaliśmy szczegółowo ten wątek - zachęcamy do zapoznania się z podlinkowanym wpisem.
Zakres możliwych wydatków w ramach pożyczek unijnych GOZ obejmuje najczęściej:
b) Pożyczki ukierunkowane na Odnawialne Źródła Energii (OZE)
Przedsięwzięcia ukierunkowane na OZE powinny co do zasady wspierać transformację energetyczną i zwiększać udział zielonej energii w gospodarce. Regulaminy poszczególnych naborów określają minimalne lub maksymalne moce (wyrażone w kW) instalacji OZE - najczęściej instrumenty podzielone są na inwestycje o mniejszej skali (do 50 kW) oraz te o większej wydajności (powyżej 50 kW).
Pożyczki unijne OZE umożliwiają poniesienie następujących wydatków:
c) Pożyczki ukierunkowane na termomodernizację i wzrost efektywności energetycznej
Instrumenty finansowe tego rodzaju najczęściej posiadają w regulaminie zapisy o zapewnieniu odpowiedniej efektywności energetycznej w ramach realizacji operacji (najczęściej minimum 30% względem stanu pierwotnego) - niekiedy mogą wiązać się zatem z koniecznością przeprowadzenia audytu energetycznego przed złożeniem wniosku o udzielenie wsparcia.
Zakres finansowania w ramach tego segmentu instrumentów obejmuje:
d) Pozostałe pożyczki "EKO"
Instrumenty o charakterze uniwersalnym - mniej szczegółowo określony cel przedsięwzięcia, jednak nadal ukierunkowany na aspekt ekologiczny.
Przykładowe wydatki w ramach pozostałych pożyczek "EKO":
POŻYCZKI NA CELE EKOLOGICZNE (W TYM: GOZ, OZE) - WARUNKI
W przeważającej większości instrumentów ukierunkowanych na cele sprzyjające ochronie środowiska (zwłaszcza w kontekście GOZ, OZE i termomodernizacji) - maksymalny potencjał kwotowy jest wyższy, niż w przypadku standardowych pożyczek inwestycyjnych i wynosi nawet do 2 000 000 PLN - 5 000 000 PLN, przy okresie spłaty do 10 - 15 lat i karencji w spłacie rat kapitałowych do 12 - 18 miesięcy.
Oprocentowanie tego rodzaju pożyczek zaczyna się nawet od 0% - w zależności od specyfiki danego instrumentu może ono osiągnąć pułap 0,5 - 2%. Co istotne - pożyczki (zwłaszcza związane z GOZ lub OZE) charakteryzują się coraz częściej możliwością częściowego umorzenia udzielonego kapitału. Warunki umorzenia każdorazowo określone są w regulaminie danego konkursu - najczęściej odnoszą się one do uzyskanej efektywności energetycznej oraz wielkości instalacji, a wysokość umorzenia może wynieść nawet do 25% pierwotnie przyznanej kwoty pożyczki.
Pożyczki unijne przeznaczone na cyfryzację przedsiębiorstw to kolejna linia instrumentów finansowych, która została znacząco rozwinięta w ramach bieżącej perspektywy finansowej. Statystycznie największa ilość tego rodzaju produktów dostępna jest na terenie Polski Wschodniej, jednak instrumenty pojawiają się stopniowo na terenie całego kraju.
Pożyczki na cyfryzację to instrumenty, które wspierają stopień automatyzacji i robotyzacji firm, zgodnie z założeniami Przemysłu 4.0. Konieczne do osiągnięcia cele projektu każdorazowo określone są w regulaminie konkretnego programu, jednak najczęściej obejmują one wdrożenie zaawansowanych technologii cyfrowych, rozwiązania w zakresie cyberbezpieczeństwa, unowocześnienie infrastruktury cyfrowej, bądź automatyzację/robotyzację procesów biznesowych.
Wydatki wchodzące w skład kosztów kwalifikowalnych pożyczek na cyfryzację obejmują najczęściej:
POŻYCZKI NA CYFRYZACJĘ - WARUNKI
Pożyczki na cyfryzację umożliwiają pozyskanie nawet do 2 000 000 - 3 000 000 PLN środków w formie zwrotnej. Maksymalny okres spłaty waha się najczęściej w przedziale 10 - 12 lat, a dostępna karencja w spłacie rat kapitałowych: do 6 - 12 miesięcy.
Oprocentowanie zaczyna się od pułapu 1% w skali roku. Dodatkową korzyścią dla przedsiębiorców jest możliwość umorzenia części przyznanego kapitału w ramach części programów. Dostępna wysokość umorzenia jest zazwyczaj nieco niższa, niż w przypadku pożyczek GOZ/OZE i wynosi do 10 - 15% przyznanego kapitału.
Fundusze Unijne oferują również wsparcie w formie zwrotnej dla osób, które planują podniesienie kompetencji własnych lub kadry pracowniczej firmy. Instrumenty tego rodzaju cechują się mniejszą ilością formalności, szybszym tempem rozpatrywania wniosków, a także bardziej elastycznym podejściem do kwestii zdolności do spłaty oraz zabezpieczenia. O wsparcie poza przedsiębiorcami mogą ubiegać się w tym wypadku również osoby fizyczne nieposiadające własnej działalności gospodarczej.
Zakres możliwych do poniesienia wydatków w ramach pożyczek na szkolenia:
POŻYCZKI NA SZKOLENIA - WARUNKI
Potencjał kwotowy w ramach pożyczek przeznaczonych na podnoszenie kompetencji jest nieco niższy - najczęściej wynosi on do 75 000 PLN. Okres spłaty wynosi wówczas do 3 lat. Pożyczki tego rodzaju zazwyczaj nie są oprocentowane, co oznacza że beneficjenci spłacają wyłącznie otrzymany kapitał, a co więcej - mają możliwość jego częściowego umorzenia. Zazwyczaj umorzenie dokonywane jest za sam fakt ukończenia danego kursu/szkolenia, bądź innej formy kształcenia, a wartość komponentu dotacyjnego można podnieść poprzez m.in. wpisanie się zakresu przedmiotu kształcenia w inteligentne specjalizacje, bądź trudną sytuację materialną wnioskodawcy.
Pod pojęciem pożyczek "okolicznościowych" kryją się wszelkiego rodzaju formy wsparcia o charakterze niecyklicznym, które pojawiają się na rynku w reakcji na różnego rodzaju zdarzenia makroekonomiczne - najczęściej kryzysy militarne / sanitarne / żywiołowe, oddziałujące na gospodarkę. Informacje na temat tego rodzaju pożyczek UE pojawiają się na bieżąco - nie są one dostępne w dokumentach źródłowych. Ich zaletą są wyjątkowo korzystne warunki spłaty, często wiążące się z możliwością częściowego lub pełnego umorzenia.
Przykładem tego rodzaju instrumentu była zakończona już edycja pożyczek płynnościowych POIR, które cieszyły się ogromnym zainteresowaniem wnioskodawców i umożliwiały pokrycie bieżących wydatków przedsiębiorstw z segmentu MŚP, ze szczególnym wyróżnieniem firm, które odnotowały spadek obrotów, wywołany pandemią COVID-19. W przeszłości pojawiały się również programy wsparcia dotyczące przedsiębiorstw, które ucierpiały w wyniku zerwania stosunków handlowych z Wielką Brytanią w wyniku BREXIT. Spośród aktualnie funkcjonujących naborów wyróżnić można pożyczkę powodziową (przeznaczoną dla firm z gmin, które ucierpiały w ramach kataklizmu żywiołowego), a także pożyczkę na odbudowę Ukrainy (przeznaczoną dla firm współpracujących z podmiotami z Ukrainy, bądź dostarczającymi produkty na teren tego kraju - m.in. zaopatrzenie medyczne).
W związku z powyższym - zakres finansowania pożyczek "okolicznościowych" jest elastyczny i wynika z charakterystyki danej sytuacji gospodarczej, która determinuje założenia programu. Wśród najczęściej pojawiających się wydatków kwalifikowalnych pojawiają się:
POŻYCZKI "OKOLICZNOŚCIOWE" - WARUNKI
Warunki pożyczek "okolicznościowym" różnią się w ramach specyfiki danego naboru - maksymalne kwoty wahają się w przedziale 100 000 PLN do nawet 5 000 000 PLN, podobnie jak okresy spłat - od kilku do nawet kilkunastu lat. Oprocentowanie tego rodzaju instrumentów finansowych jest zazwyczaj szczególnie korzystne i oscyluje w okolicach 0%, a wiele naborów umożliwia skorzystanie z opcji częściowego lub pełnego umorzenia kapitału przy spełnieniu określonych wymogów.
Pożyczki przeznaczone na uruchomienie działalności gospodarczej to ostatnia spośród najbardziej powszechnych form instrumentów zwrotnych ze środków UE. Jak sama nazwa wskazuje - przeznaczone są one nie dla przedstawicieli sektora MŚP, lecz osób fizycznych, które dopiero planują założenie własnego biznesu w formie jednoosobowej działalności gospodarczej, bądź spółki cywilnej. Najpopularniejszym programem tego typu jest Pierwszy Biznes Wsparcie w Starcie - niskooprocentowana pożyczka na założenie firmy.
Zakres wydatków w ramach pożyczek przeznaczonych na uruchomienie działalności obejmuje niezbędne koszty do założenia i funkcjonowania firmy w początkowej fazie jej rozwoju - w tym:
POŻYCZKI NA START - WARUNKI
Aktualnie pożyczki na start umożliwiają pozyskanie nawet do 180 000 PLN środków przy okresie spłaty do 7 lat i karencji w spłacie rat kapitałowych do 6 miesięcy.
Oprocentowanie tego rodzaju instrumentów oscyluje na poziomie około 1,21%, a wnioskodawcy posiadający na etapie podpisywania umowy status osoby bezrobotnej, którzy nie otrzymali wcześniej Dotacja na otwarcie działalności gospodarczej – PUP - mogą liczyć na umorzenie w wysokości odpowiadającej 6krotności przeciętnego wynagrodzenia krajowego (ponad 50 000 PLN), które przyznawane jest po roku od momentu wypłaty środków, pod warunkiem terminowych spłat rat kapitałowo-odsetkowych.
Wszelkie informacje niezbędne do dokonania samodzielnej weryfikacji poszczególnych instrumentów dostępne są na Portalu Funduszy Europejskich, a także stronie Banku Gospodarstwa Krajowego. Dokumenty aplikacyjne, wraz z regulaminem poszczególnych naborów dostępne są z kolei na stronach instytucji finansowych, regularnie wyłanianych w ramach przetargów.
Możesz również skorzystać z pomocy Eksperta ds. Funduszy Unijnych w zakresie doboru instrumentu odpowiedniego do indywidualnych potrzeb Twojej działalności, weryfikacji warunków formalnych, oszacowania szans na uzyskanie pozytywnej decyzji, a także przygotowania kompletnej dokumentacji aplikacyjnej.
Skontaktuj się w celu przeprowadzenia konsultacji wstępnej.